Трибунал суд системе суд-влакын ден испаний гыч ышталтмыже, состав дене да судьям магистрат-влаклан (судья), власть улам манын, президент деч лӱмын кошартат испанийын корольжоИспан правовой системе негызеш граждан-влакын праваштым, праваже да юридический кодекс закон корениться комплексысе рим, чумыр права дене таҥастарымаште, судын пунчалже негызеш прецедент. Суд кучемым закон дене тӧрлалт органике куд действийланат суд испан 1985 ий, 2000 ий ик паша шотышто пунчалым законышто граждан, уголовный закон шотышто приговорым 14 сентябрь 1882, 1998 колен индеш юрисдикциян административ тӧртыкым, тӧртык кок декрет 1995 ийыште король, суд тудым возымо паша нерген тӧртыкым, тӧртык органике да кок 1989, уголовный нуно радамын-радамын праван. Испан Конституций правам тӱҥ принцип шукталтеш, суд системын чынжымак полыш кӱлеш: вич юрисдикционный суд системым радамлаш шеледымаш лийын кертеш, кудыжо икмыняр гыч кажныже тӱрлӧ шинчыр гыч шогат: ик суд судышто судья тиде посна контроль йымалне лияш, моло дене таҥастарымаште суд жюри кӱкшын шонкалымаш. Испанийыште нунылан процедурым суд эн тӱн единицыже. Кӱшыл судшо верховный суд органышт уло испаний испанийыште. Вич камера гыч шога, шийыт да суд пунчале чыла приказшым шотыш налын огеш лий улмаш, конституций судын деч посна, кунам пеҥгыдемден гыч ик велым, нуно мом конституций правам пудыртымаш лиеш. Кугыжаныш Суд юрисдикциян, мадридыште, чыла юрисдикциян элын территорий ӱмбалне лийын. Тудо ныл камерыже гыч шоген, кум юрисдикциян гыч шога гынат, нунын авалтен: юрисдикциян лӱмеш национальный суд ончен ийготыш шудымо да уголовный паша-влакым шымлымым эскера пенитенциарный. Тидын шотышто суд икмыняр правовед, мер да аралыме шотышто суд радам уто ӱзгар лийшаш манын, суд жапыште франкистский политике йогын. Правосудий кӱшыл суд (трибунал Супериор Армас де) автоном мер ик власть лиеш, тидлан кӱшыл орган да мер автоном юрисдикционный кӱшыл суд эҥгек деч посна. Камера, нунын кум, ныл юрисдикционный заказым авалтен: Аудиенсия суд провинцийыште, провинций вашешта да тудым заказ почеш кок юрисдикционный ик территорийжым авалта, уголовный да граждан. Икымше инстанций судын граждан судышко юрисдикциян тӱҥлан шотлалтеш, суд участкым ышташ палемдыме. Нуным колаш огыл мировой суд годым уло, а кокымшо инстанций семын тыгак судышто выступатленыт (апелляций) шотышто мировой судьян пунчалже. Икымше инстанций судья, правил семын, загс мутым куча. Суд чыла уголовный дела почеш мут кучаш йодыт нунын радамыште терген манеш, кугу суд судитлаш тӱҥалеш.
Изи годым округышто, да икымше инстанций судын дознание, правил семын, ик мутым йымалне модификаций судья.
Судья преступленийым неле да неле преступлений-влак кокла деч шагалрак, а кокымшо инстанций семын тыгак ышта (апелляционный) судышто судья мировой судыш. Чыла верч мутым куча гын, суд да моло кугыжаныш орган-влак шке компетенцийышкышт ӱжын наҥгаеныт ок келше резолюцийжым шотыш к вегетатив апелляционный конституций, муниципал орган-влакым луктын. Провинций шогалтеныт Тиде муниципалитет судыш палемдалтын, председательжылан шотлалтеш, округышто вуйлатыше тудо ок судышто судья. Заказым уголовный да граждан шке порысшым годым нарат логалын. Уголовный пашам тудо ыштен, кугурак ийготыш шудымо-влакын пашашт шотышто кӧн мутшылан латкандаш ий да суд латныл ий 2000 тӧрлаташ закон дене келшышын ик органике да"ийготыш шудымо уголовный ответственность", преступник-влакым эрыкыш йӧным ыштеныт да ыштат але градус пенитенциарный пенитенциарный келшык эскерен шога. Судшо конституционный суд кучемым ужмем огеш шотлалтын, а кугыжаныш семын эрыкан укшым кучен, конституций интерпретация мутым куча. Туге гынат, тудын пашаже да функциональность, правил семын, гай, тудын моло ужашыштыже суд системын. Испан суд системе суд-влакын кучемым профессионаллан шотлалтеш, тудым кум категорийлан шелалтыт кугыжаныш служащий судья членжылан шотлалтын, судья, граждан судышко куча да кӱшыл судын судьяже испан серлагышым пӱрӧ, правашт шотышто нуно бакалавр степеньым уло, испан да тудым кучылташ пуышо лицензий деч университетын ок лий. Конкурс кандидат экзаменым эртен кугыжаныш улеш, кугыжаныш экзамен дене конкурс, конкурс наста але. Ойырен налме кандидатна суд школыш пурымеке, вашлиймаш кушто садыгак нуно курсым ик ий, тыгак судышто судья полышкалышыже тӱрлӧ юрисдикциян заказым шотышто практический занятийлам эртарыме. Кандидат, тиде курсым эртен, вара судья семынат кондаш товатлен. Бизнесмен да кӱшыл судын судьяже юрист профессионал адвокатын настан деч утларак кокла гыч конкурсыш возалтын кертам опытда лучко. Тыге погынымаш вич ик эн кӱшыл судын судьяже Судья-влакым мировой судыш пӱрӧ олаште илыше да верысе кучем огеш ойыро, нуным куштен шогалташ лиеш. Уна пӧрт-влак коклаште профессионал судья да политик партий чарыме, титакан должностной полномочийым пуымо дене саламлен каласаш але публичне але корпорацийын еҥже, погынымаш, митинг член-влак деч кузе нуно але корпус судитлат рольым участвоватла. Испан управленийжын генеральный совет власть суд суд палемдалтын. Тиде конституций орган огыл гынат, шкенжым шке судышто трибуналын судшо испаний да пашажат чыла вашеште, а тыгак нунын деке кажне шеледымаш судья. Колен генеральный советын членже гыч шога, нунын кокла гыч латкок магистр да судьям лиеш, а молышт вес кандаш правовед (адвокат, профессор и т. д.) профессиональный опытышт да компетенцийже дене лучко ий утла паленам. Судья гыч латкок, визымше погынын депутатшылан сайлалтын да кум спискым эше шуко йӱк гыч куд шӧртньӧ ордашке кандидат кумло куд куд квалификациян, профессионал-влак судьян темлымашыже почеш кеч-могай ассоциацийлан да кандидат магистр кугытшым але йыжъеҥже нуно эрыкан, коллеге-влаклан могай кок процентше шке налаш полша. Кандаш сайлалтше депутат юрист да шуко йӱк гыч кум ныл визымше ныл ордашке квалификациян погыненыт.
